اصول ایمنی در کارگاه

اول ایمنی بعد کار شعار نیست ، بلکه اصلی است ، مسلم، بدیهی و انکار ناپذیر در چرخه حیات، کار و بالندگی .

 این واقعیتی است که در جهان امروز ، آنچه که بیش از همه ثروت ها دارای اهمیت است نیروی انسانی است همچنان که تحقیقات نشان داده هفتاد درصد دارائی هر بنگاه اقتصادی را نیروی انسانی آن تشکیل می دهد .....

با توجه به حرکت جوامع بشری از مرحله سنتی به صنعتی و فراصنعتی چنانچه همین نیروی انسانی ضمن حرمت نهادن به نظرات و رویه های قدیمی به خودش اجازه تغییر و تحول ندهد ، محکوم به فناست . بنا براین فراگیری بهنگام آموزش های اختصاصی و عمومی ضروریست زیرا که حفظ حیات و افزایش کارآیی و اثر بخشی هر سازمان بستگی به دانسته ها و مهارت های مختلف نیروی انسانی آن دارد .

      کیفیت و میزان توانمندی علمی ، تخصصی و مهارت های رفتاری هر سازمان              معیار اصلی داوری و شاخص عمده قابلیت آن سازمان یا جامعه به حساب می آید .

برای دستیابی به آنچه که ذکر گردید باید به فکر :

     1- تغییر دائم در مهارتها و عقاید حرفه ای افراد .

     2- تغییر دائم در کارآیی و عملکرد افراد .

     3- وتغییر دائم در نگرش ها و طرز تلقی های افراد باشیم ،

 تا بتوانیم خود را با فشار های متغییر محیطی وفق دهیم در غیر این صورت باید خسارت جبران ناپذیری را متحمل شویم . کتابچه حاضر کوششی در جهت تبیین این موضوع و تلاشی است در راستای صیانت هر چه بیشتر از مهمترین ضلع هرم صنعت یعنی نیروی کارکه امید است مفید فایده قرار گیرد.

مرکز ایمنی و بهداشت-  مجتمع صنعتی کارخانجات سیمان مشهد

 

 

اول ایمنی بعد کار

هیچ حادثه ای بدون علت یا علل قبلی اتفاق نمی افتد بنابر این  آشنایی با علل ایجاد حادثه                می تواند از وقوع آن پیشگیری کند ، برای جلوگیری از حوادث در محیط کار باید با علل آن آشنا شد و بطور کلی هر کاری که بعهده کار آموز یا پرسنل جدیدی گذاشته می شود باید قبلا در باره نحوه صحیح انجام آن اندیشیه نماید وچنانچه به نواقصی برخورد کرد برای رفع آن با سرپرست خود مشورت نموده و قبل از بر طرف نمودن عواملی که ممکن است باعث وقوع حادثه شود بکاری اقدام ننماید . 

سرپرستان کلید صنعت بوده و راهنمای شما در کارها می باشند و شما را در انتخاب مصالح و ابزار کار مورد نیازتان هدایت و طرق انجام کار را به شما می آموزند ، شما را با خطرات کار و نحوه پیشگیری از آن آشنا می سازند ،  مقررات  ایمنی محل را به شما یادآوری می کنند سعی   می کنند با همکاری شما شرایط نامساعد را در محیط کار برطرف و اعمال خطرناک شما را تصحیح نمایند .

وظایف کارکنان جدیدالاستخدام :

هریک از کارکنان جدید الاستخدام موظف به انجام امور ذیل می باشند :

1- شرکت در جلسات توجیهی ایمنی و آموزشی .

2- مسئول ایمنی و حفاظت از خود در برابر خطرات شغلی که به آن اشتغال می ورزد .

3- باید کار روزانه خود را بخوبی انجام دهد بنحوی که برای خود یا افرادی که با او کار می کنند

    حادثه ای ایجاد نکند .

4- باید طریقه صحیح و ایمن انجام کارهای محوله را از سرپرست خود و مسئول ایمنی آموخته وبه موقع به اجرا بگذارد .

5- باید مقررات ، روش ها و نکات ایمنی انجام کارهای مربوط به خود را بداند وبه آن عمل کند.

6- باید لوازم و البسه حفاظتی کار خود را از طریق سرپرست خود دریافت و از آنها نگهداری و به

    موقع و بدرستی از آن استفاده نماید .

 

7- باید از ابزار سالم و مخصوص کار استفاده نموده و از بکار بردن ابزار معیوب یا نا مناسب          خودداری کند .

8- مسئول نظافت و نظم کارگاه ومحل کارخود می باشد .

9- باید هرچه را نمی داند یا نسبت به آن مشکوک است از سرپرست خود بپرسد .

10- تا اطمینان ندارد که کاری را بدون خطر می تواند انجام دهد به انجام آن اقدام نکند .

11- در پایان کار روزانه باید ابزار و وسایل ایمنی و کار خود را تمیز نموده و به انبار تحویل یا در  محل معین آن بگذارد .

12- کهنه های آلوده به روغن و مواد قابل احتراق زائد را از محل کار جمع آوری و در               زباله دانهای فلزی در پوشدار بریزد..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                                        

نمونه هایی از علل شایع حوادث در کارخانجات

 

 1- قرار گرفتن در موقعیت خطرناک :

     الف) ایستادن در زیر بار های آویزان .

     ب) کار کردن در نزدیک سیم های برق فشار قوی .

     ج) کار کردن در محیط های آلوده به گاز ، دود و گر و غبار شدید .

     د) نبودن روشنایی کافی .

     و) کار در فضاهای بسته و محدود که گردش کافی هوا یا تهویه گازهای سمی و آلاینده ها

        انجام نمی شود . 

 

2- بلند کردن  اشیای سنگین به روش نادرست :       

  الف) طرزصحیح بلند کردن اشیاء سنگین را باید آموخت .     

 ب) از بلند کردن اشیاء سنگین بیش از حد توانایی بایدخودداری کرد . در صورت لزوم به این کار از سایرهمکاران خود کمک بگیرید.

  ج) پیچاندن بدن به طرفین هنگام بلندکردن اشیاء سنگین سبب آسیب جدی  به ستون فقرات می شود .

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                                          5

 3-  بکارگیری نادرست و کوتاهی در بازدید از ابزارو امکانات موجود : 

        الف) ماشین آلات ،  ابزار و وسائل کار قبل از شروع به کـار باید مورد بازدید قرار گیرند و

              در صورت مشاهده عیب یا نقص آنرا باید برطرف نموده و یا مراتب را به سرپرست              

              خود اطلاع دهید.  

         ب)  مراقبت و نگهداری وسائل کار یکی از وظایف پرسنل است.

        ج)  برای انجام کارها باید ابتدا ابزار لازم را پیش بینی و فراهم کرد و در حین کارنیز آنها را       

               بدرستی  به کـار گرفت .

 

4- کسـالـت :    

     الف) در صورتی که احساس کسالت می کنید باید به پزشک مراجعه نموده و از   اشتغال به

           کار خودداری کنید .                                                                                           

     ب ) در صورت احساس خستگی زیاد سرپرست خود را مطلع کنید .                             

     ج )  ناراحتی روحی و جسمی خود را با سرپرست خود در میان بگذارید.

 

5 –  استفاده نکردن از البسه و لوازم  ایمنی :

         الف) البسه و لوازم ایمنی شما را از خطرات کار محفوظ می کند .

           ب) کوتاهی در بکاربردن وسائل ایمنی بدترین عذر درهنگام وقوع یک حادثه است .

           ج) برای اشتغال در محیط های صنعتی وسائل ایمنی از قبیل کلاه ، عینک ،دستکش ، وسائل تنفسی ،کفش ، کمربند و غیره ، و در مورد کارهای خطرناک وسایل خاصی برای شما تهیه شده است ، باید از این وسائل استفاده کنید !

       تذکر: بر اساس قوانین کار کوتاهی در استفاده از وسائل ایمنی قصور در انجام وظیفه تلقی

               شده و با آن برخورد انضباطی می شود .

 

 

  6- بکارگیری ابزار و وسائل نامناسب :

       الف) برای انجام هر کاری وسائل و ابزار مخصوصی ساخته شده که بتوان کار را براحتی                       

               انجام داد بنابراین از ابزار و وسائل نامناسب نباید استفاده نمود.

       ب)  از وسائل و ابزار مناسب هم بطور غلط و خطرناک نباید استفاده کرد . همیشه بایدسعی

             کرد ابتدا روش صحیح  کارکردن با ابزار را آموخت .

       ج)  در صورتی که در حین انجام کار ابزار کار معیوب شد بلافاصله باید آنرابه انبار ابزار  

             مسترد و ابزار سالم دریافت نمود .

   7- بــی نظمــی :       

       الف) بی نظمی در کار باعث وقوع حادثه می شود .

         ب) یک کارگاه منظم ، کارگاهی ایمن است  .

 

   نظم : یعنی هر چیزی باید درمحل

           معـیـن خـود گذاشته شود

          و هرمحلی برای چیز معینی

          اختصاص داده شده باشد .   

  

 

 

 

 

8 - سر و صـدا :

         الف)سر و صدا با ایجاد عدم تمرکز حادثه ساز است .

ب) سروصدای طولانی مدت یا شدیدکوتاه مدت می تواند ایجاد کری موقت یا دائم کند.

 

9-  عدم توجـــــه :                    

         الف) کاری که به شما واگذار می شود ، ولو هر چقدر ساده بنظر برسد آنرا باید با ارزش و

               مهم تلقی کنید .  

         ب) باید از همه هوش و حواس خود در کار استفاده کرد زیرا غوطه ور شدن در تخیلات ،

              اضطراب و  شوخی های خشن جایشان در محیط کار نیست .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 - آتش ســوزی :

      الف) افروختن آتش در سایت کارخانه به هر دلیل ممنوع است ، مگر با هماهنگی ایمنی .

      ب) در محل کارباید دقت نمود مواد آتش گیر مانند کاغذ ، چوب ، گازوئیل ، بنزین ، تینر ،

              و ……… در مجاورت وسایل گرمازا و حرارتی قرار نداشته باشند .

      ج) هنگام کار با حلال ها (تینر ، بنزین) از دور بودن آنها از منابع آتش وسایر مواد آتش گیرو

              همچنین تهویه محیط کار باید اطمینان حاصل کرد .                                  

دستورالعمل های عمومی ایمنی

 

1- کاری که درباره آن اطلاعاتی ندارید

         زیرا که نمی دانید ، آموزش آنرا ندیده اید ویا مربوط به شما نیست به آن 

         اشتغال نورزید.

 2- در راهروها و  پلتفرم ها :

    الف) همیشه از محل هائی که  برای عبور و مرور تعیین شده از راهروها و پلتفرم هاعبورکنید.

     ب) هیچوقت در محل کار برای کوتاه کردن راه از روی لوله و از میان وسائل و فواصل بین

         ماشین آلات و غیره میان بر نزنید .

    ج)  قبل از تردد از دپارتمان ها به علائم و تابلوهای هشدار دهنده توجه نمایید .

 

  3- به ماشین آلات متوقف :

          که کار نمی کنند دست نزنید و نزدیک آنها توقف نکنید زیرا این خطر را  دارند که هر

            لحظه بکار بیفتند .

 

  4- بازرسی ابزار و وسائل معیوب :  

       الف) ابزار و وسائل خود را از قبیل دریل ، سنگ برقی، آچار، نردبان، کابل برق و چراغهای دستی و ….. را قبل از بکار بردن بازرسی نمائید و در صورت مشاهده نقص یا عیب به انبار  ابزار تحویل داده و ابزار و وسائل سالم و بی عیب دریافت نمایید .

      ب) بطور کلی ماشین آلاتی که در نقاط خطرناک فاقد حفاظ هستند یا حفاظ آنها در محل خود نصب نشده و سایر شرایط ناایمن موجود در محل کار خود را به سرپرست اطلاع  داده و رفع نقص آنرا پی گیری کنید .

      

                                                                                                         

 

 

5- زیر پـای دیگران :    

         هنگامی که اشخاصی روی داربست و طبقات بالا یا روی دستگاهی کار می کنند باید مراقبت به عمل بعمل آید که کار آنها برای اشخاصی که که در زیر پا و در حوالی آنها کار نموده یا عبور می نمایند خطری از نظیر سقوط اشیاء یا ریزش مایعات نداشته باشد .

 

  6- محل ابزار حین بالارفتن :

    هنگام بالا رفتن یا پایین آمدن از نردبان از حمل ابزار یا اشیایی که مانع استفاده از دستهای  شما

   می شود خودداری کنید .

 

 7- بارهای آویزان :

       دور از بارهای آویزان بایستید و با انسداد محیط خطر بوسیله نوار های حریم بندی  ومامور

      کردن یکنفر مراقب ، مانع عبور سایر اشخاص از  زیر بار شوید !

                                                                                                           

 8- پیشگیری از حوادث :

      هر یک از کارکنان باید خود را موظف بداند که برای پیشگیری از حوادث با علاقه و جدیت

      کامل مشارکت کرده وسایر همکاران خود را نیز  مصراً به پیروی از روش های ایمن تشویق

      کند.

 

 

 

 

 

 

      

                           وسایل و البسه حفاظتی

بهترین راه ییشگیری حوادث ، از بین بردن اعمال وشرایط خطرناک است که دست یابی به این مهم احتیاج به آموزش افراد و بکاربردن تدابیر فنی دارد ، دراین راستا  استفاده از وسائل و البسه استحفاظی نیز ضروری می باشد . در کارخانجات سیمان مشهد استفاده از  لباسکار ، کلاه ایمنی و کفش ایمنی برای همه الزامی است  و در مورد اشتغال به هر کاری باید از وسائل حفاظتی همان کار نیز استفاده کرد.

 

 الف) حفاظت از سر  :

        کلاه ایمنی برای حفاظت سر وقتی که در معرض سقوط

        یا برخورد با اشیاء قرار می گیرید ضروری است .

 

ب) حفاظت از چشم وصورت :

    برای محافظت چشم و صورت در برابر صدمات ناشی ازبرخورد                    

    ذرات و اشیاء پرتاب شده ، پاشیدن  مایعات و  اشعه جوشکاری ،

     انواع وسائل حفاظت ایمنی مانند عینک نشکن ، نقاب صورت،

   عینک حفاظ دار برشکاری وتراشکاری و. .… جهت کنترل این قبیل

   خطرات است .

 

ج)محافظت از شنوایی : 

   در کارگاه هائی که سر و صدای زیادی تولید شده و باعث                                        

   ناراحتی  می شود  از گوشی استفاده می شود.گوشی ایمنی در

   دو نوع کپسول ضدصدا و گوشی معمولی ( ایر ماف ) می باشد .

                                                                                                11                                               

 

                                                                                                              

چ) حفاظت از دستگاه تنفسی :                                                                           

   هوای کارگاه ممکن است به گرد و خاک ، دود، گاز و

    بخارات مضر آلـوده  باشد . به این خاطرباید از  وسائل

    حفاظتی دستگاه تنفس مانند ماسک ها و  دستگاه های

    تنفسی جهت جلوگیری از بیماری و آلودگی می باشد .

 

د) حفاظت از بدن :                                                                         

    برای محافظت بدن درکارهای مختلف لباس های خاصی

    در نظر گرفته شده مثل پیش بند چرمی برای جوشکاری و

     لباس سرتاسری و …. در محیط کار استفاده از لباسکار

    متناسب با کار برای همه پرسنل الزامی است .

 

ه ) حفاظت از دست :                                                                           

    در عملیاتی که تماس مستقیم با آلاینده هایی مانند

    روغن ها ، مواد نفتی ، گردو غبارسیمان و یا امکان

   جراحت های مختلف دست می باشد از دستکش های

   ایمنی مناسب همان کارباید استفاده نمود، مثل دستکش های

   چرمی ، برزنتی کف چرمی ، پلاستیکی و ….

 

و ) حفاظت از پا :                                                                                     

    کفش ایمنی مجهز به پنجه فولادی ، پاها را در مقابل

   خطر سقوط اشیاء محافظت می کند . همچنین در برخی

    از کارهای خاص مانند برشکاری باید از گترهای  پابند

   چرمی برای حفاظت از ساق پا استفاده نمود .

- استفاده از کفش ایمنی در محوطه سایت مجتمع صنعتی سیمان مشهد الزامی است

تذکر مهم : قصور در استفاده از وسائل ایمنی برابر ضوابط قانون کار ، کوتاهی در انجام وظیفه تلقی شده  و با آن برخورد انضباطی خواهد شد.

 

ز ) حفاظت از حریق : مواد سوختنی به چهار دسته جامدات(گروهA )، مایعات(گروه B) ،  گازها ( گروه C) و برقی (گروهE  )  تقسیم می شوند .

  آتش چیست؟ هر جا مواد سوختنی ، حرارت و اکسیژن باشد آتش هم هست. برای جلوگیری از وقوع حریق باید این سه فاکتور را از هم جدا کرد که این خود یک روش اطفاء حریق است.

 سایر روش های اطفاء حریق سرد کردن حریق بوسیله آب (در گروه A) ، و خفه کردن بوسیله پودر یا گاز co2 (در گروه B) می باشد . برای اطفاء حریق گازها (گروه C) مجاز  به خاموش کردن حریق نیستیم بلکه باید مواد سوختنی را از آن دور کرده وشیراصلی گاز را بست زیرا در صورت خاموش شدن شعله خطر نشت گاز بیشتر و انفجار آن از شعله های آتش بیشتر است. برای اطفاء حریق وسایل برقی (گروه E ) باید از ماده اطفائی استفاده کردکه عایق برق باشد مانند گاز CO2    یا پودر ، بکار بردن آب برای اطفاء. حریق این وسایل به دلیل خطر برق گرفتگی  بسیار خطرناک است .

 

آئین نامه حفاظت و بهداشت کار :

                       برای انجام هر عملی دستورات و مقررات ایمنی خاصی تعیین شده و تحت عنوان آئین نامه حفاظت و بهداشت کار موجود می باشد که در صورت لزوم می توانید برای مطالعه آن به کتابخانه واحد آموزش مراجعه نمایید.