لوازم حفاظت فردی

وسایل حفاظت فردی بعنوان اخرین راه حفاظت از انسان بکار برده می شود که شامل وسایل حفاظت فردی چشم گوش پا دست بدن و سقوط از ارتفاع می باشد....

وسایل حفاظت فردی
 وسایل حفاظت فردی شامل گستره وسیعی از لوازم ، وسایل و تجهیزات می باشد که به منظور حفاظت قسمتهای مختلف بدن افراد از موهای سر گرفته تا کف پاها در برابر انواع خطرات احتمالی در محیط های کار طراحی ، ساخته و ارائه می شوند.
 در فعالیتهای گوناگون ، وسایل حفاظت فردی بعنوان وسیله کنترلی و با یک پشتوانه برای کمک به رفع و نقص سایر روشهای کنترلی دردسترس کارگران وجود دارند که چنانچه شرایط کار به نحوی تغییر کند که خطرات ناگهانی ایجاد شوند کارگر بتواند از آنها کمک بگیرد.
با توجه به اینکه فرایندهای تولید و تغییر و تبدیل وسایل و ماشین آلات موجود غالباً امکان پذیر نبوده و یا بسیار مشکل است معقولترین و آخرین کار جهت مقابله با مخاطرات محیط کار استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب می باشد.متاسفانه کارگران اغلب به علت عدم آموزش کافی و صحیح در ارتباط با استفاده از وسایل حفاظت فردی ، آنها را از خود جدا دانسته و رد می کنند.

 

لوازم حفاظت فردیPersonal Protective Equipment
 این لوازم جهت رسیدن به 3 منظور بکار می روند:
1- بعنوان اقدام اسا سی ایمنی بروی محیط و پیرامون کارگر و آنچه که در اختیار دارد.
2- بعنوان ابزار کار تلقی شده که بدون آن پرداختن به شغل مورد نظر غیر ممکن است.
3- امکان تأمین شرایط ایمنی برای افراد بطور موقت خواهد بود.

انواع لوازم ایمنی فردی :
 کلاه ایمنیHead Protective
ماسک تنفسی Respirator Protective
گوشی ایمنی Ear Protective
عینک ایمنیEye Protection
دستکش ایمنیHand Protective
لباس کارBody Protective
کفش کار Foot Protective
کمربند ایمنی
 

کلاه ایمنی(Head Protective)
با توجه به اینکه کاربرد اصلی کلاه ایمنی مقاومت در مقابل ضربه های مکانیکی است لذا باید طوری طراحی شود که قادر به تحمل این ضربه ها باشد . بطور کلی کلاه ایمنی از 2 قسمت تشکیل شده است:
1- پوسته کلاه Shell
2- عامل تعلیق ساز Suspension Agent
 عامل تعلیق ساز از 4 یا 6 پایه جهت اتصال به پوسته خارجی و یک قطعه ستاره ای شکل که نقش استهلاک ضربه ها را بر عهده دارد و یک کمربند که جهت ثابت ماندن کلاه بر روی سر استفاده می شود تشکیل شده است.
مشخصات ظاهری قابل ثبت بر روی کلاه ایمنی عبارتند از :
1ـ وزن کلاه ایمنی نباید از 400 gr بیشتر باشد .
2ـ حداقل فاصله عامل تعلیق ساز (که به صورت ستاره است) تا قله پوسته خارجی کلاه باید 3cm باشد .
3ـ جنس کلاه و یا Shell با توجه به ریسکهای موجود در محیط کار انتخاب شود . کلاه های ایمنی رااز نظر جنس می توان به صورت زیر تقسیم بندی نمود .
الف ـ پلی اتیلن ( Polly Ethylen) : متداولترین ترکیبی است که در ساخت کلاه ایمنی استفاده می شود.مقاومت مکانیکی نسبتاً خوب و قیمت ارزانی دارد .
ب ـ (Acronitril Butadine Styrene) A.B.S : یک ترکیب سخت پلیمری است که در فرآیندهای بزرگ شیمیائی ساخته می شود.از نظر شکل ظاهری شبیه به نوعی پلی اتیلن است ، البته با مقاومت مکانیکی بهتر ، قابلیت انعطاف کمتر ، گرانتر و کارآیی موثر از پلی اتیلن ها.
ج ـ ترکیبات پشم شیشه (Fiber glass) : این ترکیبات مقاومت حرارتی خوبی دارند ، به همین دلیل در هر جایی که خطر آتش سوزی و ذوب وجود دارد از این نوع مواد جهت ساخت کلاه استفاده می شود.
د ـ آلومینیوم : این ماده مقاومت نسبتاً خوبی در مقابل پاشش مواد مذاب دارد و دارای خاصیت ضربه گیری است.به همین دلیل در صنایع پتروشیمی از آلومینیوم جهت ساخت کلاه ایمنی استفاده می شود.

ماسک تنفسی Respirator Protective
از نظر مطالعات تئوریک آلاینده ها را به سه گروه گاز ، بخار و آلاینده های ذره ای تقسیم می کنیم که هر یک از این آلاینده ها اثرات خاصی را بر روی سیستم تنفسی ایجاد می کند.به همین جهت استفاده از وسایل حفاظت دستگاه تنفسی بسیار ضروری به نظر می رسد.از نظر برخورد با آلاینده ها ، گاز و بخار در یک دسته و آلاینده های ذره ای را در دسته دیگر قرار می دهند که در مقابل هر دسته وسایل حفاظتی خاص توصیه می شود.
الف - روشهای حفاظتی درمقابل آلاینده های گازو بخاری
1- هوارسانی از طریق لوله های دمنده
 2- استفاده از ماسکهای مجهز به کپسول هوای فشرده
 3- استفاده از ماسکهای مجهز به فیلترهای ضدگاز(Gas Mask)
ب - روشهای حفاظتی در مقابل آلاینده های ذره ای
1- استفاده از شیلنگ هوای فشرده
 2- استفاده از سیستم هوارسان
 3- استفاده ازماسکهای مجهزبه فیلترهای ذره گیر(Dust Mask)
به طور کلی ماسکهای تنفسی از دو قسمت تشکیل شده اند:
الف- جز اصلی ماسک (Face Piece)
 ب - جزء پاک کننده هوا (Air Purfying Element)
جزء اصلی ماسک دارای یک ورودی و یک خروجی هوا و یک قالب فیلتر است که این ضمائم توسط بندی بر روی سر مستقر می شود.ماسک ها از نظر ظاهری یا تمام صورت را می پوشانند(Full Face Mask) و یا نیمی از صورت را پوشش می دهند(Half Face Mask) جزء پاک کننده هوا ، اساسی ترین جزء ماسک است که تحت عنوان فیلتر از آن نام می برند.
فیلترها دو نوع هستند:
1- فیلترهای گیرنده گاز و بخار(Gas filter)
 2- فیلترهای گیرنده ذرات(Dust filter)
 در خصوص انتخاب فیلترهای گیرنده ذرات ، معمولاً در استانداردهای جهانی فیلترهای ذره گیر را با حروف (P) نمایش می دهند که دارای اندیس های عددی است که قدرت فیلتراسیون را نشان می دهد در انتخاب آن درصد ترکیب ذرات قابل تنفس (Respirable) نسبت به (Total) مطرح است
اگر نسبت بالای 50 % باشد و ذرات خیلی ریز در حد 7 تا 10 میکرون باشند و حداکثر غلظت 50 برابر OEL باشد از فیلتر P3 استفاده می شود.
اگر بین 50% ـ 25% باشد و ذرات ریز در حد 20 میکرون که حداکثر غلظت آنها 12 برابر OEL باشد از فیلتر P2 استفاده می شود.
اگر زیر 25% باشد و ذرات درشت و حداکثر غلظت 5/4 برابر OEL باشد از فیلتر P1 استفاده می‌شود.
جهت انتخاب فیلترهای گاز و بخار از کدهای رنگی که بر روی فیلترها نصب شده استفاده می شود.پارامتر دیگر در انتخاب این فیلترها اندیس های عدد است که مثلاً در استاندارد های اروپا از 3-1 استفاده می کنند که ظرفیت و قدرت جذب فیلتر را نشان می دهد.
 در استاندارد اتحادیه اروپا کدهای رنگی به شکل زیر است:
A - بخارات آلی ( قهوه ای)
B - بخارات مواد معدنی (طوسی)
E - بخارات اسیدکلریدریک و SO2 (زرد)
K - بخارات مواد قلیائی و آمونیاک (سبز)
P - ذرات (سفید)
شرایط استفاده از مخازن اکسیژن یا هواساز
جهت اطفاء حریق و با تراکم شدید گازها و نبود اکسیژن و یا فاصله بیش از m45 از هوای سالم و قطر داخلی لوله ها بایستی کمتر از cm5/2 و از مواد قابل انعطاف باشد.فشار بیشینه مخازن اکسیژن atm250 می باشد و بایستی هواگذر اکسیژن باشد.مقاومت تسمه های اتصال به بدنه ماشین بایستی kg115 می باشد.بازرسی هر 6 ماه ، شستشو با آب ولرم و سپس خشک کردن حفاظ جهت استفاده مجدد انجام گیرد.

گوشی ایمنی Ear Protective
 سر و صدا از عواملی هستند که سیستم شنوایی را تحت تاثیر قرار می دهند که باید از وسایل حفاظتی گوش در مقابل این عامل فیزیکی استفاده نمود.
انواع گوشی های ایمنی شامل :
1- گوشی های هدفونی یا خلبانی (Ear Muff) نوعی که روی لاله گوش قرار گرفته و مجموعه ساختمان گوش را بدون تماس مستقیم با آن حفاظت می کند.

2- گوشی های داخل گوش (Ear Plugs) که در داخل گوش و درون مجرای گوش خارجی قرار گرفته و آن را مسدود و راه انتقال هوا را به طور نسبی مسدود می کند.
شکل گوشی Ear Muff شکل گوشی Ear Plugs
 از نظر کیفیت کاربرد این 2 نوع گوشی در موارد ذیل قابل بحث است :
1- گوشی E.M دارای توان کاهندگی به مراتب بیشتری نسبت به گوشی E.P است.
2- گوشی E.M بدلیل اینکه با قسمتهای داخلی گوش مرتبط نمی باشد مشکلات بهداشتی کمتری دارد.
3- گوشی E.P امکان انتقال آلوده کننده های محیطی را به داخل گوش شخص استفاده کننده زیاد می کند.
4- انواعی از گوشی وجود دارد که از جنس سیلیکون بوده و برای هر فرد بطور مجزا ساخته می شود که کاملاً داخل گوش را می پوشاند و به Ear Mold معروف می باشند.
5- در شرایطی که صدا بیش از 110 dB باشد باید تواماً از گوشی E.P و گوشی E.M استفاده کرد.

عینک ایمنیEye Protection
 هدف از کاربرد این وسیله :
1ـ محافظت چشم در برابر ورود جسم خارجی
 2ـ محافظت در برابر پاشش مواد شیمیائی خورنده و سوزاننده
3ـ محافظت در برابر پرتوهای الکترومغناطیسی
کاربرد و جنس های مختلف عینک
1- عینک های مورد استفاده در برابر خطرات مکانیکی : عینک هایی با جنس و رنگ شفاف و نشکن وجود دارد که کلاً دو جنس پلی کربنات و پلی استات دارند.پلی کربنات ها خش پذیری کمتری دارند و گرانترند و در مقابل گلوله های ساچمه ای نیز محافظند.
2- عینک ها در برابر خطرات شیمیائی : شامل جنس پلی کربناته هستند که در برابر مواد شیمیائی محافظ است.
در کل دو دسته عینک داریم :
1ـ عینک های دسته دار (Safety Spectacels)
2ـ عینک های کشی (Safety Goggles)
نوع دوم جهت خطر مکانیکی ، شیمیائی و اشعه به کار می رود و نوع اول فقط جهت گردوغبارها از استفاده می شود که لنز تیره نیاز ندارند و دارای سیستم تهویه در اطرافند.جهت جلوگیری از برخورد بخار و عرق کردن لنزها باید ضد بخار باشند.
عینک های مورد استفاده جهت خطرات پرتوها
هر چه طول موج کوتاهتر باشد آسیب در ته چشم شدیدتر است.یعنی هر چه طول موج از IR به سمت UV برود خطرات بیشتر است.بنابراین لنز باید دارای قدرت فیلتراسیون باشد که با توجه به نوع تابش و شدت تابش متغیر است.گریدهای فریم های عینک از حدود 138-70 است.لنز باید فیلتر داشته باشد و در فریم های رنگی و تیره تهیه شود.
(Din) واحد تیرگی لنز عینکهای ایمنی است که تحت عنوان (Shade Number) نامیده می شود.طیف درجه بندی تیرگی عینک های حفاظتی که پاسخ نیازهای صنعتی را می دهد بین Din 14- 5/1 است.به طور مثال لنز با تیرگی Din2 در مقابل پرتوهای خورشید استفاده می شود که در جدول مربوط به استاندارد Ansi آمده است.
عینک ها باید بر طبق استاندارد مقاوم و متناسب با شغل ، بدون حباب هوا ، ترک و موج و... دارای کمینه عرضmm 5/25 ، طول mm 38 و قطر سطح mm 50 ، زه های سبک ، محکم ، قابل انعطاف و چسبیده بصورت و در صورت لزوم دارای حفاظهای جانبی برای جلوگیری از پرتاب ذرات ، ورود گردوغبار ، گاز و بخار و مایعات خورنده ، درصد عبور نور به طور کمینه 80% برای عینک های قطور جهت جلوگیری از پرتاب ذرات باشد.
 طبق استاندارد ANSI – 1979 ، Shade number عینکهای حفاظتی از 5/1 تا 14 تغییر می کند.
چگونه میتوان عینک ایمنی مناسب برای کارگران انتخاب کرد؟
عینک ایمنی باید چشم را در برابر خطرات ویژه ای که در محیط کار وجود دارد حفظ کند.
- عینک ایمنی نباید دید فرد را محدود کند.
 - عینک ایمنی نباید از عملکرد سایر لوازم خفاظت فردی ممانعت بعمل آورد.

دستکش ایمنیHand Protective
با توجه به اینکه مخاطرات بسیار زیادی در صنعت وجود دارد که سلامت دست را بعنوان اساسی ترین عضو کاری به خطر می اندازد حفاظت از آنها بسیار مهم است.
انواع دستکشهای ایمنی شامل :
1- Gloves Latex : جنس این دستکش از لاستیک طبیعی است.دارای خاصیت ارتجاعی است.در مقابل اسیدها ،بازها ،نمکها و کتونها مقاومت نسبی دارد.از این دستکشها در پروسه های مواد غذایی ، مونتاژ وسایل الکتریکی ، تهیه وسایل پزشکی و ... می توان استفاده کرد.
2- Gloves Neoprene: یک لاستیک مصنوعی پیشرفته است.مقاومت آن در مقابل مواد نفتی از لاتکس بیشتر است.از خواص آن می توان مقاومت در مقابل اسیدهای سوز آور ، الکلها ، ‌جوهرها ، خنک کننده ها ، کتونها ، چربیها ، دترجنتها و ... را نام برد.از این دستکشها در صنایع شیمیایی ، پتروشیمی ، رنگ آمیزی ، شستشوی صنعتی ، پروسه های چربی زدایی و ... نام برد.
3- Gloves Nit rile : یک نوع لاستیک مصنوعی است که تحت عناوین NBR و اکریلو نیتریل یا بوتادین نیز شناخته می شود.
4- Gloves Nor foil : جنس آن از لاستیک مصنوعی می باشد.وزن آن کم است و دارای خاصیت ارتجاعی است.
5- Gloves Vinyl : جنس این دستکشها از PVC می باشد.در مقابل PH های بالا و پایین بجز اسید سولفوریک مقاوم می باشد.
6- Gloves Silver Shield : این دستکش زیر مجموعه دستکش نورفویل است.استفاده خاص آن در هنگام کار کردن با مواد ساینده می باشد.
7-Gloves Fabric
8- Leather Gloves : این دستکشها در مقابل جرقه های الکتریکی ،گرمای متوسط و سطوح ناهموار حفاظت بعمل می آورد.جوشکاران بطور ویژه به این دستکشها نیاز دارند.
9- Aluminized Gloves : این دستکشها مورد استفاده جوشکاران ،کارگران کوره ، شیشه گران و ریخته گران قرار می گیرد.
10- Aramid Fiber Gloves : آرامید یک ماده سنتتیک است که در مقابل گرما و سرما مقاومت خوبی دارد.

لباس کارBody Protective
- معمولاً لباس کار به عنوان یک پوشش سراسری ، تنه ، دست و پاها را در مقابل شرایط محیطی محافظت می کند.ساده ترین شکل لباس کار ، در دو فرم ظاهری بلوز و شلوار (دوتکه) و از جنس الیاف طبیعی و در مواردی از الیاف مصنوعی و صنعتی تولید می شود.

کفش کار Foot Protective
 از آنجاییکه عمده ترین خطر تهدید کننده پا در محیطهای صنعتی له شدن پنجه های پا در اثر سقوط ناگهانی اجسام سنگین بروی پنجه و یا برخورد جلوی کفش با قطعات تیز و برنده و آسیب دیدن جلوی کفش می باشد لذا پنجه کفش را از جنس فولاد می سارند. همچنین جنس رویه کفش از چرم (عایق برق ) یا PVC (عایق شیمیایی) و کف کفش را از یک ماده قابل انعطاف مثل پلی اورتان می سازند.
ویژگیهای یک کفش ایمنی بصورت زیر می باشد:
● پنجه فولادی داشته باشد ( Safety Cap ) که ویژگی عام کفشهای ایمنی است.
● مقاومت حرارتی داشته باشد.
● مقاوم در برابر روغنها ، اسید و قلیاها باشد.
● خطر لغزش و سرخوردن را به حداقل برساند.
● کفش کارگرانی که در معرض خطرات برق گرفتگی قرار دارند باید دارای تخت لاستیکی باشد و نباید در آن فلز بکار رفته باشد.

کمربند ایمنی
کار در ارتفاع و سقوط از ارتفاع حادثه ای است که پیامد آن صدمات و خسارات جبران ناپذیری است.کارگران کارهای ساختمانی ، کارگران برق و مخابرات به منظور جلوگیری از سقوط باید مجهز به کمربند ایمنی و طناب نجات باشند.
نکات قابل توجه در انتخاب و بازرسی کمربند ایمنی به قرار زیر است :
● کمربند ایمنی و تسمه هایی که روی شانه می افتد و سایر اتصالاتی که به آن مربوط است ، از چرم محکم ، برزنت ، کنف و سایر مواد مقاوم و یا مشابه ساخته شود.
● حداقل پهنای کمربند باید 12 سانتیمتر و حداقل ضخامت آن 6 میلیمتر و استقامت آن در مقابل نیروی کششی نباید از 1150 کیلوگرم کمتر باشد.
● کمربند ایمنی و همچنین کلیه قطعات آن باید دقیقاً و مرتباً مورد بازدید قرار گیرد و قطعات فرسوده یا خراب آن عوض شود