دستورالعمل ایمنی داربست
Scaffolding safety instructions
افتادن و سقوط افراد یا اجسام از روی داربست از عوامل اصلی و حادثه ساز در صنایع ساختمانی و در حال ساخت و ساز است. گاهی خود داربست به علت عدم رعایت الزامات ساخت و نیز نظارت ناکافی فرو می ریزد و باعث آسیب های فراوانی می شود. داربست وسیله ای موثر و کارآمد و برعکس در صورت بی احتیاطی و استفاده ی ناایمن و وسیله ای بسیار حادثه ساز است.
هدف :هدف ازتدوین این مجموعه، ارائه حداقل الزامات ضروری جهت اجراء و احداث داربست میباشد و می بایست هنگام برپا نمودن داربست به اطلاعات تکمیلی استاندارد های مربوطه مراجعه شود.
تعریف داربست: عبارتست از ساختار موقتی که شامل یک یا چند جایگاه اجرایی، اتصالات و تکیه گاه می باشد که در طی اجرای هر گونه عملیات از قبیل تعمیرات، نما سازی، تمیز کاری، رنگ آمیزی وسایر کارهای مشابه و بمنظور حفظ و نگهداری کارکنان یا مصالح و ابزار در ارتفاع مورد استفاده قرار می گیرد.
راهنمای داربست در بندهای مختلف به شرح ذیل می باشد:
جهت انجام کار در ارتفاع بیش از 2 متر از سطح کار می بایست از داربست استفاده شود.
نکات فنی در نصب داربست:
- فاصله عمودی بین تیرهای افقی نباید از 2 متر تجاوز کند.
- پهنای جایگاه کار نباید از 50سانتی متر کمتر باشد.
- فواصل بین پایه های عمودی نباید از 1.8 متر برای کارهای سنگین و 2.3 متر برای کارهای سبک بیشتر باشد.
- تیر های افقی باید حداقل تا 3 پایه عمودی ادامه داشته باشند و به طور مطمئن به هر پایه عمودی متصل گردند.
- ضخامت الوار مورد استفاده برای جایگاه کاری از 5 سانتی متر کمتر نباشد.
- عرض هر کدام از الوارها از 25سانتیمتر کمتر نباشد.
- الوارها نباید دارای ترک و گره بوده ونیز تاب خورده و پوسیده باشند
-
نردهای حفاظتی ( guard rails) یا گارد ریل ها با نامهای میانی و بالایی در ارتفاع 55 و 110 سانتی متر بالاتر از سکوی کار ار لوله داربست نصب شوند. حفاظ باید در انتها یا طول مسیر پرتگاهها ایجاد شود.
- هر سکوی کار باید حداقل 2 تخته داشته باشد الوار مورد استفاده به اندازه 30 سانتی متر از سطح تکیه گاه فاصله داشته باشد و با سیم های گالوانیزه به ضخامت 3 میلیمتر محکم بسته شوند ( به دلیل لنگر نکردن و لیز نخوردن از روی تخته )
- بین تخته های سکوی کاری نباید بیش از 5/2 سانتی متر فاصله باشد . فاصله در صورتی قابل قبول است که برای انجام کار به آن نیاز داشته باشیم.
- داربست علاوه بر وزن خود توانایی تحمل 4 برابر وزن مورد نظر را داشته باشد.
- لوله ها و بستهای داربست باید از نوع فولاد گالوانیزه با قطر بیرونی 3.48 میلیمتر و ضخامت بیرونی 4 میلیمتر باشند.
- جهت جلوگیری از سقوط ابزار ، وسایل و مصالح باید لبه های پاگیر یا قرنیز (لبه آستانه)در اطراف قسمت پایین سکو به ارتفاع حداقل 3 سانتی متر نصب شود. این کار را می توان با استفاده از یک عدد لوله داربست انجام داد .
- پایه های شیبداری که برای افزایش مقاومت و استحکام داربست مورد استفاده قرار می گیرد در ارتفاع 1به 4 نصب شده باشد یعنی به ازای هر 4 متر ارتفاع ا متر به عقب کشیده شود.
- لوله های داربست نباید روی زمین قرار داده شوند بلکه از پدها یا ورق های فلزی زیر داربست جهت استحکام داربست استفاده شود پدها یا ورق های فلزی زیر داربست باید در عرض 5/22 سانتی متر و ضخامت 4 سانتی متر تهیه و استفاده شود.
فاصله از خطوط برق:
1- حداقل فاصله داربست تا خطوط برق کمتر از 300 ولت ( پوشش دار) باید ا متر باشد.
2- حداقل فاصله داربست تا خطوط برق از 300 ولت ( پوشش دار) تا 50 کیلو ولت باید 3 متر و برای ولتاژ بیش از 50 کیلو ولت به ازاری هر کیلو ولت 1 سانتیمتر به فاصله 3 متری اضافه می گردد.
نکات مهم :
1- جنس بستهای داربست نباید از چدن باشد.
2- جهت بر پا نمودن داربست باید از مسئولین واحد مربوطه مجوز اخذ گردد.
3- اتصالات و لوله های داربست در انبار مسقف نگهداری شده و در زمان خروج بازرسی کیفی شوند.
4- ستونهای فلزی گیره ها ، پیچ های مخصوص تنظیم پایه فلزی و پین های اتصال که احتمالا مورد استفاده قرار می گیرند باید از جنس فولاد آبدیده یا فشرده باشد.
5- رنگ آمیزی کلیه قطعات داربست ممنوع است اما روکش های ضد زنگ مانعی ندارد.
6- مسول بر پا کننده داربست باید اطمینان حاصل کند که داربست روی سطوح سفت بر پا شود و در صورت نرم بودن سطح از ورق فلزی ( sole plate ) استفاده گردد.
7- جهت جلوگیری از حرکت و تکان خوردن داربست از مهار مناسب استفاده شود.
8- به شرایط مخاطره آمیز اطراف محل داربست ( همچون کابل های برق ، ریزش ساختمان و…) می بایست توجه نمود .
9- از نوار های خطر نمی توان به جای گاردریل استفاده کرد.
10- نصب ساپورت های مورب در وسط داربست برای جلوگیری از بازی کردن داربست بسیار مهم است.
11- در صورت احتمال سقوط اجسام بالا سر باید از حفاظ بالا سر استفاده شود.
12- تخته داربست باید حداقل دارای سه تکیه گاه باشد.
13- تخته هایی که در ساختمان جایگاه به کار می رود باید دارای ضخامت مشابه باشند.
14- در داربست بندی نباید تولیدات کارخانجات مختلف را با هم ترکیب کنید و جایگاه کاری نباید از جنس های مختلف به صورت همزمان مثل چوب و فلز استفاده شود
15- تا آنجا که امکان دارد بار به طور یکنواخت روی داربست توزیع گردد.
16- لوله داربست در زمان برپایی باید از میان متصل کننده(coupler) کاملا عبور کرده و حداقل به اندازه قطر لوله از آن بیرون بزند.
17- هر سکو یا جایگاه که بیش از 2 متر بالای زمین یا کف زمین قرار دارد باید دارای تخته بندی نزدیک به هم باشد که هیچ نوع ابزار و مصالحی از لا به لای آنها به پایین سقوط نکند.
18- جایگاه هر داربست باید دست کم یک متر پایین تر از انتهای بالایی تیر های عمودی قرار گیرد
19- جهت جلوگیری از حرکت یا لغزش احتمالی داربست که می تواند باعث اختلال در حفظ تعادل و ثبات مجریان کار بر روی داربست شود ( بخصوص در داربستهای با ارتفاع 10 متر و بالاتر )باید ستونهای آن را به استراکجر مجاور داریست متصل و محکم نمود
20- در موقعی که بواسطه بدی هوا و شرایط جوی احتمال وقوع خطر وجود داشته باشد ، بایستی کار بر روی داربست متوقف شود .
نکات ایمنی و لوازم حفاظت فردی برای کار بر روی داربست:
-
در ارتفاع حتما باید از یراق ایمنی استفاده شود زیرا:
یراق ایمنی با کمک بند و تسمه هایی که دارد فشار و ضربه وارده ناشی از سقوط را بین شانه ها ران و کمر توزیع می کند بنابر این میزان آسیب دیدگی خیلی کمتر از زمانی است که از کمر بند ایمنی استفاده می شود. کمربند ایمنی فشار وارده را فقط در ناحیه کمر توزیع می کند که احتمال قطع نخاع و آسیب دیدگی شدید شکمی وجود دارد.
- یراق ایمنی را باید به بالاترین نقطه ممکن مثل انتهای باز اتصالات متصل کنید.
- راه رفتن روی تیر هایی که سیستم حفاظتی ندارند ممنوع است اگر قصد حرکت روی تیر های حفاظت نشده را دارید به صورت نشسته حرکت کنید.
- از لوله های داربست جهت بالا رفتن استفاده نکنید برای تردد روی داربست باید از نردبان یا وسیله مناسب دیگر استفاده شود.
- برای کار در ارتفاع باید ازکلاه ایمنی بنددار استفاده شود.
- تکیه دادن به حصارها و نرده ها در موقع کار در ارتفاع غیر مجاز است .
- از بکارگیری کارکنانی که دارای محدودیت های پزشکی نظیر محدودیت کار در ارتفاع می باشند ، خودداری شود .
- مجری کار موظف است برای جلوگیری از حوادث ناشی از سقوط از ارتفاع ، از کارگران دارای آموزش های نظری و عملی مخصوص استفاده نماید .
در خصوص بازرسی و تعمیرات داربست نکات ذیل را می بایست مراعات نمود:
- بعد از شرایط نامناسب جوی بازرسی انجام گیرد.
- حداقل یک بار در هفته برای داربست ثابت یا داربستی که جمع آوری نشده است
- هیچ بخشی از داربست را نباید پیاده کرد و داربست را در حالتی گذاشت که بتوان از بخش های باقیمانده استفاده کرد.
