ایمنی جراثقال

  تقریباً در تمامی صنایع نیاز به نقل و انتقال اجسام سنگین وجود دارد ، یکی از متداول‌ترین دستگاههایی که در این رابطه مورد استفاده قرار میگیرد جراثقال می‌باشد که به لحاظ پیچیدگی سیستم‌ها و نوع کار خاص ، دانستن موارد زیر و بکارگیری آنها از نظر ایمنی الزامی است.

ایمنی مهمترین مسئله ای است که راننده جراثقال باید به خاطر داشته باشد، چون با یک اشتباه ساده چندین نفر از کارگران کارگاه را خواهد کشت یا جراحاتی به آنها وارد خواهد نمود ، که با هیچ قیمتی قابل جبران نخواهد بود . مسائل مطرح شده در ذیل نکات ایمنی است که باید یک راننده جراثقال رعایت کند و کوتاهی و قصور در آن جرم خواهد بود و شخص راننده مسئول و پاسخگو خواهد بود.

 انواع جراثقال :

 جراثقال شامل انواع مختلفی می باشد که متداول ترین آنها بدین شرح است :

.   نوع تلسکوپی : بوم آن به صورت کشویی بوده و قابلیت ازدیاد طولی دارد . در این نمونه برای استقرار جراثقال در هنگام کار حتماً باید از جک استفاده گردد (Out Rigging) .

2.    نوع بوم خشک : بوم آن بصورت قطعات فلزی می باشد که بوسیله پین و اشپیل به یکدیگر متصل می‌شوند  بیشتر آنها دارای چرخهای زنجیری می باشد .

3.       tower crane نوع  : این نوع جراثقال در جایی ثابت می گردد و بوم آن دارای حرکت دوار می باشد.

4.    نوع سقفی : این نوع جراثقالها بیشتر در shop مورد استفاده قرارمی‌گیرند.

متعلقات جراثقال :

جراثقال از قسمت های اصلی زیر تشکیل شده است :

ü       سیستم های هیدرولیک شامل :

1.       اهرم های اصلی کنترل جریان.

2.       سیلندرهای باز کننده تلسکوپ بوم

3.        سیلندر بالابر بوم

4.      سیستم چرخش دستگاه حول محور 360 درجه (swing)

5.       پمپ هیدرولیک

 ü       قطعات گردنده شامل : 

1.      قرقره هایی که کابل ها روی آن حرکت می کنند.

2.   محور SWING که قسمت کابین و بوم حول محور 360 درجه حرکت می کند .

3.      درام ، که وایر دور آن پیچانده می‌شود.

 ü       قلاب دستگاه :  

که به آن هوک گفته می‌شود و با یک ضامن نگاهدارنده که در آن تعبیه شده است برای متصل نمودن بکسل با تسمه به آن استفاده می‌شود .

 

 ü       سیستم های برق شامل :

 1.    سوئیچ قطع کننده (LIMIT SWITCH) که وظیفه آن متوقف کردن هوک در فاصله معین از بوم و جلوگیری از قطع شدن کابل های مربوطه می باشد.

2.       چراغهای هشدار دهنده و نور دستگاه

3.       بوق و غیره

 ü       جکهای تعادل ( OUT RIGGER) :

 که بیشتر در نمونه تلسکوپی در زمان استقرار دستگاه و حفظ تعادل آن در زمان کار مورد استفاده قرار می‌گیرد .

 

انواع جرثقیل

نوع تلسکوپی :

بوم آن به صورت کشویی بوده وقابلیت ازدیاد طولی بوم را دارد .در این نمونه برای استقرار جرثقیل در زمان کار از جکهای تعادلی استفاده می شود.

نوع بوم ثابت :

بوم آن به صورت قطعات فلزی که بوسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل بوده وبرای ازدیاد بوم باید این قطعات به یکدیگر متصل شوند .بیشتر انواع آن دارای چرخهای زنجیری می باشند که در این صورت به جک های تعادلی نیاز ندارد .

نوع ثابت برجی : 

این نوع جرثقیل در جایی ثابت نصب می گردد یا در روی ریل می تواند حرکت نماید .بوم آن ثابت بوده ولی هوک آن می تواند به صورت کشویی جابجا شود

ایمنی جرثقیل  های متحرک

Mobile crane safety

1.       انواع جرثقیلهای کارگاهی (تک کابین )

2.       جرثقیل نصب بر روی حمل کننده (دوکابین )

3.       جرثقیل بوم خشک (مشبک )زنجیری

4.       جرثقیل بوم خشک نصب بر روی حمل کننده

5.       جرثقیل نصب بر روی کامیون (کفی )

 

متعلقات جرثقیل

جرثقیل از قسمتهای اصلی زیر تشکیل شده است

1.        سیستم های هیدرولیکی شامل :

·        اهرم های کنترل و جابجایی دستگاه که در کابین تعبیه شده است

·        اهرم کشویی بوم

·        اهرم بالا وپایین بردن بوم

·        اهرم چرخش دستگاه حول محور 360 درجه

اهرم ازاد سازی کابلها و اهرم ترمز

2.قطعات گردنده شامل :

·        قرقره هایی که کابل روی آن حرکت میکنند یا بدور آن جمع می شوند .

·        محور SWING  که قسمت کابین  وبوم حول محور 360 درجه حرکت می نماید.

  3.قلاب دستگاه :

که به آن هوک گفته میشود وبا یک ضامن نگهدارندهsafety latches که در آن تعبیه شده برای متصل نمودن بکسل یا تسمه به آن استفاده میشود.

 

 

  نکات ایمنی در جرثقیلهای سقفیOVERHEAD CRANE SAFETY   

-جرثقیلهای OVER HEAD CRANE  مانند جرثقیلهای سقفی

جرثقیلهای JIB CRANE  بازویی  که به شکل سه گوش بیشتر برای کارهای سبک و تعمیرگاهی بکار می رود .

-جرثقیلهای BOOM CRANE که شامل جرثقیلهای متحرک ،کارگاهی و... می شود

 

نکات ایمنی در جرثقیلهای سقفیOVERHEAD CRANE SAFETY :

1.        میزان بار مجاز SWL  روی بدنه حک شده باشد .

2.       مسیر حرکت برای جابجایی اجسام واضح وتعریف شده باشد .

3.      از جابجایی اجسام روی نفرات وتجهیزات حساس خودداری شود .

4.       در انتهای ریل حرکت ENDS STOP  ترمز های انتهای ریل تعبیه شده باشد تا دستگاه از ریل خارج نشود .

5.      آلارم هشداردهنده حرکت برای دستگاه در نظر گرفته شود وبطوریکه صدا ومفهوم آن برای کارکنان بطور واضح شنیده ودرک شود .

6.       چراغ هشداردهنده رنگ زرد یا قرمز هنگام حرکت دستگاه روشن وخاموش شود .

7.      تمامی وسایل برقی مجهز به سیم اتصال زمین یا ارت شوند .

8.      پدینگ ضد ضربه(لاستیکی ) در انتهای ریل برای جلوگیری از آسیب به دستگاه نصب شود .

9.       از تمامی تجهیزات ووسایل قبل از شروع کار بازدید شود .

10.     مسیر حرکت اجسام با رنگ زرد روی کف کارگاه مشخص شود .

11.     راه دسترسی ایمن برای تردد راننده در نظر گرفته شود .

12.    تجهیزات لازم رادیویی (بیسیم )برای راننده وریگر در صورت نیاز فراهم شود .

13.آموزش لازم به راننده وریگر (باربند ) ونفرات مربوطه قبل از کار داده شود .

       14.پانل کنترل دستگاه فقط دراختیار افراد مجاز باشد و برای جلوگیری از حوادث احتمالی حتما به قفل مجهز بوده وکلید آن در اختیار مسئول مربوطه قرار گیرد .

      ۱۵.نشانه های راهنما ی حرکت دستگاه(چپ،راست ،بالا وپایین )همراه با شکل علامت روی پانل کنترل نصب شود.

 

80 نکته ایمنی کار با جرثقیل:

1.       دستگاه شما بایستی مجوز سلامت فنی CERTIFICATE  را از مرکز مجاز اخذ که پس از کنترل تمامی قسمتهای دستگاه برای مدت معین صادر می شود .

2.      پیش از شروع کار با دستگاه از نشتی روغن ،سالم بودن سیم بکسل ها وکلید قطع کننده و ترمز ها مطمئن شوید .

3.     قبل از شروع کار هوک واهرم ها را امتحان کنید .

4.     پیش از جک زدن ،محل را بازرسی نموده وحتما در زیر جکها الوار قرار دهید .

5.     مطمئن شوید در بالای سر شما شبکه برق وجود ندارد .

6.      حداقل فاصله ایمن از جریان برق 6 متر است.

7.     پیش از بلند کردن بار ،با بوق زدن دیگران را مطلع سازید

8.     مطمئن شوید که ریگر شما علائم وقوانین مربوط به کار خود را دقیقا می داند واطلاعات فنی در مورد کار خود را دارد .

9.     راننده باید طرز کار با جدول بار load chart  را بداند.  

10.اگر وزن بار به اندازه ظرفیت نهایی جرثقیل باشد ،با کنترل واحد ایمنی جابجا گردد.

 

.روی بدنه تمامی وسایل بالابرنده باید safe working load (S.W.L)   میزان بار مجاز   نوشته شده باشد

12.در هوای طوفانی یا بادهای شدید کار باید متوقف گردد .

13.رانندگان جرثقیل بایستی دارای گواهینامه معتبرباشند ومعاینه پزشکی شوند. .

14.بارهای سنگین با نظارت مسئولین ایمنی وحتما صبح  نصب گردد تا در صورت بروز اشکال در نصب ،زمان کافی برای رفع آنها وجود داشته باشد .

14.نفراتی که در ارتفاع کار میکنند بایستی بوسیله MAN BASKET  جابجا شوند واز آویزان شدن به هوک خودداری نمایند .

15.در زمان تخلیه وبارگیری راننده باید در کابین خود نشسته باشد .

16.هنگام کار گوش کردن به ضبط صوت و .. توسط راننده ممنوع است

17.تمامی عملیات بارگیری وتخلیه بایستی به آرامی صورت گیرد .

18.تحت هیچ شرایطی بار نبایستی برای مدت طولانی به صورت معلق در هوانگه داشته شود .

19.پس از اتمام کار بوم جمع شود  ودر کابین قفل شود .

20.در نوع بوم خشک اگر طول بوم زیاد است به صورت افقی روی زمین قرار گیرد .

21.در زمان استفاده از تک وایر اهرم سقوط آزاد را که سبب میشود سیم بکسل با سرعت زیاد حرکت نماید بکار نگیرید.

 

.در زمان استفاده از JIB  به مقدار باری که میتوان بلند کرد توجه نمایید .

23.راننده باید فقط فرمان ریگر را برای جابجایی بارها رعایت نماید.

24.ریگر بایستی یک نفر باشد

25.تحت هیچ شرایطی نفر بین بار و جسم  دیگر قرار نگیرد.

26.چنانچه تعادل جرثقیل بهم بخورد در نوع تلسکوپی میتوان بوم راجمع کرد در نوع بوم خشک بوم بایستی به سمت بالا کشیده شود .

27.کلیه بارها ونیز سبد حمل نفر در زمان جابجایی بوسیله طناب مهار TAG LINE  کنترل شوند .

28.TAG LINE  نبایستی به هوک ،بکسل و شکل بسته شود.

29.بارهای مختلف از نظر سایز بایستی جداگانه حمل شوند .

30.هرگز زیر و روی بار معلق نایستید

31. از تسمه ها،شگل ،وایر ،هوک و..استاندارد که S.W.L دارد استفاده نمایید.

32.نصب کپسول آتش نشانی در اتاق راننده الزامی بوده وراننده وریگر بایستی نحوه کار کردن با آن را بدانند .

33.در زمان پارک کردن جرثقیل حتما از جکهای تعادلی استفاده نمایید .

34.جکهای تعادلی در حین کار بایستی کاملا بیرون آمده وبا یکدیگر موازی باشند

.هیچ وسیله هیدرولیکی مانند جکهای تعادلی ،بازوهای بالابرنده و .. نبایستی نشتی روغن داشته باشند .

36.در زمان حرکت دستگاه هیچ فردی سوار دستگاه نشود حتی ریگر .

37.ضامن نگهدارنده هوک که به اصطلاح SAFETY LATCHES  گفته میشود نقش مهمی در جلوگیری از سقوط بار دارد .

38.شرایط بد جوی می تواند در زمان انتقال بار ،شرایط کار را به نحوی تغییر دهد که سبب ایجاد حادثه گردد .

39.در زمان بلند کردن بار ،بایستی کاملا در مرکز ثقل دستگاه قرار داشته باشد در غیر این صورت بار میتواند بر جرثقیل اعمال نیرو کرده وتعادل آنرا بهم بزند (بار بصورت پاندولی در می آید )

40.در زمان نقل وانتقال بار کسی روی بار یا قلاب جرثقیل آویزان نشود .

41.در زمان جابجایی بار تا حد امکان به سطح زمین نزدیک باشد

42.BELT  قبل از کار چک شوند تازدگی یا پارگی نداشته باشند

43.در گوشه های تیز بار برای جلوگیری ازصدمه به بلت وزنجیر از پدینگ یا SOFTNER  استفاده شود

44.هرگز بلت یا زنجیر را از زیر بار نکشید

45.مواظب باشید که بلت ،بکسل،زنجیر زیر بار سنگین قرار نگیرند .

46.BELT,WIRE.CHAIN ,.. در جای خشک ومناسبی نگهداری شوند .

7.حداقل فاصله بین جرثقیل در حال گردش واجسام ثابت 600 میلیمتر است

48.راننده باید دقیقا بار راببیند و در جایی که راننده دید ندارد از رادیوبی سیم یا وسیله دیگر برای ارتباط استفاده نماید

49.راننده باید از نظر بینایی وشنوایی در وضع خوبی قرار داشته باشد

50.تمامی دستورات وتصمیم ها دقیقا ،واضح ،روشن و شفاف بیان شوند.

51.ریگر باید علامتهای استاندارد ریگری را بداند وبا راننده هماهنگ باشد

52.برای جابجایی بار هایی که سنگین هستند ابتدا به اندازه 150 میلیمتر از زمین بلند کنید و اگر اتفاقی نیفتاد با احتیاط کامل بار را جابجا نمایید

53.وسایل مانند آجر یا سنگ توسط بسکتهایی که کاملا محکم وارتفاع مناسبی دارند جابجا شوند تا از سقوط بار جلوگیری شود

54.اطراف محوطه LIFTING  کاملا توسط نوار خطر وتابلوهای هشدار دهند نظیر(خطر سقوط بار  و ..)مشخص ومعین شوند.

55.Man Basket  ها نیز باید دارای S.W.L  باشند

56.افرادی که داخل MAN BASKET  کار میکنند بایستی :

·        از HARENESS  استفاده نمایند

·        دستگیره داخلی در MAN BASKET  تعبیه شده باشد

·        جهت جلوگیری از سقوط اشیا تمهیدات ایمنی در نظر گرفته شود .

·        MAN BASKET  به طناب مهار بسته شود .

 

.از گره زدن زنجیر ها برای کوتاه کردن طول آنها خودداری شود .

58.تمامی قسمتهای جرثقیل به شکل روزانه ،هفتگی ،ماهیانه وسالیانه بررسی ودر برگه ثبت شود

59.SLING  های دو یا سه ساقه بایستی توسط حلقه به شگل وصل شوند .

60.زاویه بین ساقه ها 90 درجه می باشد .

61.بکسلها وسیم هایی که ضربه خورده اند نبایستی بکار برده شوند

62.برای افزایش طول زنجیر از پیچ ومهره استفاده نکنید.

63.سیم بکسلها در صورت زدگی ،زنگ زدگی و پارگی یک رشته از 20 رشته (بیش از 5 درصد )نباید مورد استفاده قرار گیرند .

64.طنابهای طبیعی ومصنوعی نبایستی به مواد شیمیایی (اسید ،باز و.. ) آلوده شوند .

65.SLING  ها بایستی کاملا صاف وبدون تاب خوردگی باشند.

66.استفاده از بکسل بدون END LESS( انتهای مسدود نشده) را کنار بگذارید

67.بار را روی الوار باریک بگذارید تا بلت وبکسلها زیر بار نمانند

68.محوطه عملیات LIFTING  بایستی کاملا آزاد ،خلوت و راننده فضای کافی برای انجام عملیات را داشته باشد.

69.روشنایی  محوطه عملیات LIFTING  بایستی فراهم گردد .

70.چراغ های جرثقیل شامل بوم ،جلو ،عقب،خط،ترمز،و.. بایست سالم باشند .

71.مانعی بین راه رسیدن بار به محل مورد نظر وجود نداشته باشد

72.قبل از شروع کار محل بارگیری وفرود بار را بررسی نمایید .

73.هنگام کار در سراشیبی مراقب سقوط بار وجرثقیل باشد

74.OUT RIGGER  جکهای تعادلی را از برخورد با موانع محافظت نمایید.

75.موقعی که بار را جابجا میکنید کاملا مراقب باشد تا افراد زیر بار نباشند .

76.درمورد جرثقیلهای برجی :

1.       وزنه های تعادلی کاملا محکم شده باشند .

2.      مقاومت زمین وسستی خاک را در نظر بگیرید

3.     محل فرود بار تا جای ممکن مسطح وصاف باشد

4.     PERMIT  لازم را از ایمنی بگیرید

5.     از تاب خوردن بار جلوگیری نمایید .

6.      رادیو بیسیم خود را چک نمایید.

7.     با دید کامل کار نمایید .

 

.سیم بکسلها کاملا در درام قرار گرفته باشند و روی یکدیگر پیچ نخورده باشند .

78.بار را طوری روی هم بچینید که امکان برداشتن ایمن آن وجود داشته باشد و فضای کافی برای ترددماشین آلات بین آن در نظر گرفته شود .

79.سیم بکسلها نبایستی خم شوند .

80.سیم بکسلها طبق توصیه سازنده روغن کاری شوند واز تماس آنها با اسیدها وفلزات داغ و مواد خورنده جلوگیری شود .

 

 

ایمنی قلاب جرثقیل Hook

طبق استاندارد ASME B30.10 ,CHAPTER 10-2,13 در مورد قلاب جرثقیل موارد زیر از لحاظ ایمنی قابل ذکر است :

1.      استفاده از ضامن در قلاب جرثقیل الزامیست SAFETY LATCHES  برای جلوگیری از خارج شدن بکسل از درون قلاب.

2.      مشخصات کامل کارخانه سازنده روی بدنه قلاب می بایست حک شود از قبیل :نوع فلز بکار رفته ،ریخته گری شده یا اهنگری شده ومهر موم شده باشد SWL (safe working load)  میزان بار مجاز روی بدنه درشت در جایی که در معرض دید بوده وخوردگی وفشار کمی به آن محل وارد  می شود حک شود .

3.      ترکیب ساختمانی فلز قلاب جرثقیل باید از موادی باشد که در عین استحکام خاصیت نرمی داشته وقبل ازتغیر شکل قلاب  حین کار ،کاملا تخریب شود  تا از بروز حوادث بعدی جلوگیری شود .

4.      SWL  قلاب وضمایم آن شامل بولت ،آی بولت ،رینگ وطناب سیمی آن با هم متناسب باشد .

5.      از بلند کردن بار فراتر از ظرفیت قلاب خودداری نمایید .مگر در حین LOAD TEST که بازرس مجرب بر نحوه کار نظارت دارد .

6.      بازرسی اولیه :بازرس مجرب قبل از بکار بدن قبلا نو ویا تازه تعمیر شده آنرا کاملا بررسی می نماید وطبق مقررات ASME EB30.10 SECTION 10-2.2 امضا وتاریخ کرده ودر سوابق قلاب ثبت ونگهداری می شود .

7.      بازرسی روزانه :کاربر (راننده جرثقیل وریگر )قبل از شروع کار از تمامی اجزای قلاب بازرسی میکنند که ترک ،شکاف ،ضربدیدگی ،تغییر شکل ،لاغری گلویی وبولت وتماس با مواد شیمیایی وخورنده ودر معرض گرما وحرارت زیاد قرار نداشته باشد ،ضامن دستگاه سالم بوده وحالت فنریت داشته باشد .در صورت رویت مشکلی بازرس مجرب تصمیم گیرنده خواهد بود

8.      بازرسی دوره ای :کاربر دستگاه بصورت دوره ای در فواصل زمانی معین نیز از تمامی اجزای دستگاه بازرسی کرده ونیازی نیست که سوابق در جایی ثبت شود .

9.      برای جابجایی بارهای سبک بصورت ماهیانه بازدید شود بارهای سنگین به شکل هفتگی  وبارهای خیلی سنگین به شکل روزانه.

10.  در صورتی که قلاب نواقص زیر را داشته باشد بایستی تعویض وودستور تعمیرات اساسی داده شود .الف)هر نوع خمیدگی وتغییر فرم بیش از 10 درجه بیشتر از شکل اولیه ب)باز شدن گلویی دستگاه بیش از 15% نسبت به شکل اول سازنده .ج)پارگی ،ساییدگی وتغییر در قطر وابعاد بولت وآی بولت بیش از 10% نسبت به شکل اولیه سازنده

11.  طبق دستور بازرس برای دقت واطمینان بیشتر از تستهای غیر مخرب N.D.T  در محلهایی که جوشکاری شده استفاده شود.

12.  باز شدن گلویی قلاب را توسط کولیس دیجیتالی اندازه گیری نمایید وطبق جدول سازنده اقدام در صورت نیاز تعمیر نمایید.

13.  از ضربه شدید به قلاب  وبار جدا خودداری نمایید .

14.  در صورتی که قلاب تحت فشار زیاد قرار گرفته باشد در قسمت گلویی (قطور ترین محل قلاب )ودهانه قلاب حالت بازشدگی به وجود می آید که می بایست هر چه زودتر قلاب از رده خارج شود .